Województwa inwestują w kolej

Ponad 2,2 mld euro samorządy wojewódzkie przeznaczyły w Regionalnych Programach Operacyjnych na inwestycje kolejowe. Wszystkie województwa skierowały pieniądze z UE albo na modernizację i budowę linii kolejowych (1,19 mld euro), albo na zakup nowego taboru kolejowego (1,03 mld euro). Środki te mają być wydane w latach 2007-2013. Doliczając do tego ok. 30 procent wkładu krajowego oznacza to łączne nakłady na kolej w województwach na ok. 3 mld euro.

Regionalne Programy Operacyjne (2007-2013). Co to takiego?

Co czwarte euro przeznaczone w nowym budżecie UE dla Polski będzie wydane poprzez Regionalne Programy Operacyjne (RPO). Z łącznej kwoty 64 118,52 mld euro będących do dyspozycji naszego kraju w latach 2007-2013 na RPO przeznaczono 16 554,9 mld euro. Środki te pochodzą z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. W przeciwieństwie do poprzedniego okresu planowania (2004-2006), w którym fundusze przeznaczone na wsparcie regionów były zarządzane centralnie w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR), teraz zostały one podzielone na 16 programów wojewódzkich.

Niestety, mimo że środki finansowe przeznaczone na ten cel były dostępne od początku ubiegłego roku, nie mogły być wykorzystywane, ponieważ nie były gotowe poszczególne programy działania. Decentralizacja zarządzania z jednej strony dała większe kompetencje samorządom wojewódzkim i bardziej dostosowała poszczególne plany działania do regionalnych potrzeb, ale z drugiej wydłużyła proces opracowywania poszczególnych RPO. Najpierw szczebel samorządowy przygotowywał własną wizję programu. Następnie uzyskiwały one akceptację polskiego rządu. Ale od propozycji do akceptacji nie była prosta droga. Potrzebne były uzgodnienia i poprawki. Kiedy pomyślnie zakończono ten etap, rozpoczęły się negocjacje z Komisją Europejską (KE). Na to też potrzebny był czas, ponieważ urzędnicy brukselscy byli wymagający i nie na wszystko się zgadzali. Dla przykładu można podać los wielu propozycji infrastrukturalnych z lotniskami regionalnymi na czele, które musiały zostać skreślone ze względu na sprzeciw Komisji. Zapewne gdyby nad tymi rozmowami nie czuwała polska komisarz ds. rozwoju regionalnego Danuta Hubner, trwałyby one o wiele dłużej. Negocjacje rozpoczęły się w maju 2007 roku, a postanowienia KE o akceptacji pierwszych pięciu RPO podpisano we wrześniu. Były to RPO dla województw: dolnośląskiego, pomorskiego, małopolskiego, wielkopolskiego i śląskiego. Ostatnie RPO dla woj. świętokrzyskiego zostało zaakceptowane w grudniu.

Zatwierdzenie przez Komisję Europejską wszystkich szesnastu Regionalnych Programów Operacyjnych zakończyło pierwszą fazę przygotowawczą i otworzyło drogę do rozpoczęcia ich wdrażania. A ponieważ z sześcioletniej agendy budżetowej straciliśmy już jeden rok trzeba się z tym śpieszyć. Tym bardziej, że do wydania jest sporo pieniędzy.

Najwięcej pieniędzy na transport

26,6 procent wszystkich funduszy przeznaczonych na RPO zostanie wydane na transport, w tym na remont i budowę dróg aż 70 procent ogółu środków na transport. Znacznie mniej, bo 13,4 procent (2,22 mld euro) przeznaczono na kolej. Ale biorąc pod uwagę, że samorządy zajmują się problematyką dróg żelaznych od niedawna, jest to całkiem okazała kwota.

Środki te będą przeznaczone na budowę nowych i rekonstruowanie starych linii kolejowych o znaczeniu regionalnym. Za kwotę 1,19 mld euro przewiduje się budowę 15 km nowych torów i aż 817 km zrekonstruowanych linii kolejowych. Nowe odcinki powstaną w woj. lubelskim (3 km), podkarpackim (3 km), warmińsko-mazurskim (4 km) i wielkopolskim (5 km). Najwięcej modernizacji planuje się w woj. lubuskim (160 km), pomorskim (140 km) i zachodniopomorskim (134 km). Tylko cztery województwa nie przewidują takich działań. Są to: woj. mazowieckie, opolskie, podlaskie i świętokrzyskie.

Natomiast na tabor województwa chcą wydać łącznie 1,03 mld euro (6,2 procent). Najwięcej w woj. dolnośląskim ( 230,5 mln euro), wielkopolskim (183,3 mln euro), śląskim (150,7 mln euro), mazowieckim (148,3 mln euro) i zachodniopomorskim (69,4 mln euro). Trzeba jednak pamiętać, że to jest jedynie wkład unijny. Aby określić łączne wydatki trzeba dodać ok. 30 procent wkłady własnego.

Większość województw zapowiedziała ogłoszenie pierwszych naborów wniosków do finansowania z RPO już w I kwartale 2008 roku. Prawdopodobnie będą wśród nich również projekty kolejowe.

Skala tego zaangażowania jest kolejnym przykładem, że samorządy wojewódzkie stają się jednym z ważniejszych kreatorów rozwoju kolejnictwa w Polsce.